'Zihniyeta baviksalar jinê hepis dike' 

2025-09-02 09:04:58


	 

	Memihan Zeydan

	 

	WAN - Aynûr Sarica diyar kir ku kuştina jinan ne tenê tunekirina fîzîkî ye û got, "Zîhniyeta netewe-dewletê  têgeha 'kuştina bi zanebûn' xurt dike. Her wiha zihniyeta baviksalar jinê hepis dike."

	 

	Zêdebûna tundûtûjî û kuştinên li dijî jinan ne tenê wekî sûcên takekesî, lê wekî berhema hişmendiyeke kûr û avahiyeke sîstemîk têne dîtin.  Jinên ku li malê, li kolanan û li kar têne kuştin ne tenê hedefên sûcdarên takekesî ne; ew encama rasterast a pergala zayendîperest, zordar û tundûtûj in. 

	 

	Endama Jineolojiyê ya Wanê Aynûr Sarica li ser têgeha "kuştina bi zanebûn" û kuştinên jinan şîrove kir.

	 

	'Zîhniyeta dewleta neteweyî jinan dîl digire'

	 

	Aynûr Sarica diyar kir ku ew rojên dîrokê dijîn û got, "Em bi esasî dipirsin ka me rêya xwe li ku derê winda kiriye. Di dawiyê de, şêwaza jiyana me, avabûna me, hevsengiya me ya hebûnî, di destpêkê de civatek dayikî bû. Îro, em li ser zayendekê diaxivin ku bi malê ve girêdayî ye, wekî nasnameyek duyemîn tê dîtin û wekî tiştek di çarçoveya hewcedariyan de tê dîtin. Dema ku em li ser vê yekê nîqaş dikin, divê em hewcedariya lêkolîna civaka xwezayî nas bikin. Ji ber ku li cîhekî ku dayikî ye, ku di rastiyê de erkên xwezayî wekhevî, edalet in û jiyan bi yekpareyî tê jiyîn, em dikarin bibînin ku ne pirsgirêk, ne pevçûn, ne jî qirkirin heye. Lê belê îro zîhniyeta dewleta neteweyî jinan dîl digire."

	 

	Zîhniyet dixwaze nirxên jinan hilweşîne

	 

	Aynûr Sarica bal bir ser zîhniyeta baviksalarî û wiha pê de çû:"Li go zihniyeta baviksalar jineke 'maqûl' tenê dikare hebe. Em behsa zîhniyetekê dikin. Dema ku em li ser van hemî zîhniyetan nîqaş dikin, em ne behsa hebûnek yekane dikin ku xwe bi awayekî fermî an fîzîkî nîşan dide, lê belê em behsa zîhniyeteke bi xwe ya giştî dikin. Eşkere ye ev zîhniyet dixwaze nirxên jinan hilweşîne. Em behsa afirandina zîhniyetekê dikin ku hewl dide jiyana civakî, exlaqî û siyasî - jiyana civakî ya xwezayî û jîngehek jiyanek wekhev û dadperwer hilweşîne. Ev carinan dikare wekî îdeolojiyek, pergalek an jî wekî takekesek fîzîkî li ber me xuya bibe."

	 

	'Ne xwekuştin e, kuştin e'

	 

	Aynûr Sarica, bi bîr xist ku Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan, di manîfestoya xwe ya ji bo Aştî û Civaka Demokratîk de, bi zelalî diyar kiriye û nîşan daye ku ji serdema Neolîtîkê heta serdema kapîtalîst a niha, çawa têkoşînek li dijî kuştina bi zanebûn hatiye kirin û got, "Dema ku em naveroka têgeha bi zanebûn lêkolîn dikin, em dikarin zîhniyeta ku hewl dide zindîtiya serdema kapîtalîst a berê û niha û hemî nirxên civakê paşguh bike bibînin. Cara ewil Abdullah Ocalan qala têgeha kujerê kastîk kiriye. Ew behsa kujer, wêranker dike û bi rastî jî bi zanebûn. Ji ber ku ew behsa kiryara hedefgirtina hebûnekê dike. Dema ku em li rewşa îroyîn dinêrin, em hema hema ji çaryeka yekem a sedsala 21'an derbas bûne. Her roj, em dibînin ku jinek ji hêla kesekî nêzîkî wê ve tê kuştin. Dema ku em li kuştinên jinan ên gumanbar dinêrin, çîrok kêm-zêde yek in. Dema ku em li sedema bingehîn dinêrin, ev ne xwekuştin e. Em dikarin bibînin ku kuştinek bi awayekî gumanbar hatiye kirin ku bê guman ber bi xwekuştinê ve hatiye ajotin. Ji ber ku jin bi xwezayî hebûnek diyalektîkî ne, bi xwezayê re yekbûyî ne. Dema ku dijîn, ew dengek, bersivek ji bo jiyanê, civatekê ne. Ew naxwazin ji nişka ve dev ji jiyana xwe berdin û ji jiyanê dûr bikevin."

	 

	'Guhertin û veguherîn pir girîng in'

	 

	Aynûr Sarica bal bir ser guhertin û veguherînê û wiha pê de çû:"Guhertin û veguherîn bingehîn in. Gotina ku berê hatiye gotin ev e ku tenê tiştê ku nayê guhertin guhertin e. Û ji niha û pê ve, tenê tiştê ku nayê guhertin veguherîn e. Divê em bi vê yekê wekî referansekê bidomînin. Di dawiyê de, heke em dikarin li dora paradîgmaya xwe bibin yek û vê têkoşînê bi felsefeya Birêz Abdullah Ocalan û perspektîfa wî ya li ser jinan pêk bînin, divê em vê guhertin û veguherînê li ser her qad û erdê bingeh bikin. Divê em li civak, xweza, jiyan, jin, takekesan, hemûyan binêrin û bi awayekî hevpar tevbigerin.”

	 

	'Yên ku jiyanê diafirînin jin in'

	 

	Aynûr Sarica li ser tiştên divê werin kirin axivî û got: "Partiya Herêmên Demokratîk (DBP) li ser Îdeolojiya Rizgariya Jinan atolyeyan li dar dixe. Tevgera Jinên Azad (TJA) ya tevgera jinan civînên jinan li dar dixe. Meclîsa Jinan a Partiya Wekhevî û Demokrasiyê ya Gelan civîn, daxuyanî û meşan li dar dixe. Divê ev werin xurtkirin. Û bi saya pêşniyara Birêz Abdullah Ocalan, zanista me ya Jineolojiyê pêş ketiye. Bi salan e em xwe birêxistin dike. Jin ew in ku jiyanê diafirînin. Hişê jinê ramana jinê ye. Divê em li dijî pergala kapîtalîst, zihniyeta serdest û kolonyalîst li berxwe bidin. Û xebata me dê berdewam bike."