Werîşe Muradî: Şoreşa ‘Jin jiyan azadî’ manîfestoya jiyana azad e

2025-09-16 12:34:12


	 

	 

	NAVENDA NÛÇEYAN - Girtiya siyasî ya Kurd Werîşe Muradî ku di girtîgeha Îranê de ye û cezayê darvekirinê lê hatiye birîn, bi wesîleya sêyemîn salvegera qetilkirina Jîna Emînî û despêkirina şoreşa "Jin, jiyan, Azadî" peyamek weşand.

	 

	Girtiya siyasî Werîşe Mûradî ku cezayê darvekirinê lê hatiye birîn, li ser rûpela xwe ya Instagramê peyamek weşand.

	 

	Werîşe Muradî bi banga “hemû kesên ku bi lêdana dilê xwe 'Jin, Jiyan, Azadî' diqîrin” destpê kir û wiha got: "Ev, salvegera sêyemîn a şiyarbûna ku ji hêla tevgera 'Jin, Jiyan, Azadî' ve di giyanan de hatiye şiyarkirin e. Bi avahiya xwe ya tevlihev û piralî, ev tevger ne tenê teqînek hêrsa kolanan e û ne jî daxwazên qismî yên beşek yekane ye. Serhildana daxwazan ji azadiyên takekesî û kolektîf bigre heya mafê xwerêveberiya kolektîf, ji daxwazên bingehîn ên aborî bigre heya edaleta çandî, mafên etnîkî û zimanî, ji têkoşîna li dijî zordariya zayendî bigire heya daxwaza civatek bi rastî demokratîk dirêj dibe. Her yek ji van daxwazan xelekek di zincîrekê de ye ku armanc dike ku avahiya hêz û têkiliyan ji nû ve ava bike ku îro li ser bingeha hilberandina serdestî, tundûtûjî û newekheviyê ye."

	 

	Werîşe Muradî destnîşan kir ku "Jin, Jiyan, Azadî" ji bo ramanek cuda û jiyaneke cuda têkoşînek e û wiha nivîsand: "Ev tevger li ser vegerandina laş, giyan û îradeyên bindest ên jinan e, ku hikûmeta Îranê bi salan e ji qanûn û qedexeyên bêhejmar bêpar kiriye û desthilatdariya wan li ser kolekirin, rezîlkirin û tunekirina mijara genên wan hatiye damezrandin. ‘Jin, Jiyan, Azadî’ mijara jin wekî hêmana bingehîn a şoreşê formule kir û nîşan da ku bêyî subjektîvîteya jinan, tu şoreş nikare  guhertina demokratîk a civakê bike. Cezayên mirinê û zilm nikarin vê rastiya eşkere asteng bikin."

	 

	Werîşe Muradî paradîgmaya vê serhildanê wekî "civakek demokratîk, ekolojîk û azadîxwaz" pênase kir û wiha nivîsand: "Veguherînên ku ji hêla vê tevgerê ve hatine çêkirin ne rûberî û tesadufî ne; ew kûr û bingehîn in. Guhertinên ku em dibînin ne tenê guhertinên di qadên giştî an dirûşmeyan de ne, veguherînek bingehîn di têgihîştina me ya rêziknameya civakî de ne: kî mafê biryardanê heye û em bi jiyana kolektîf a demokratîk çi fam dikin. Fikra hevjiyana azad ji nû ve pênasekirina têkiliyên mirovî û civakî ye, ji têkiliyên malbatî bigre heya qada giştî. Ger avahî ji nû ve neyên avakirin, ti reform dê domdar nebe. Ji ber vê yekê, têkoşîna me ne tenê li ser dagirkirina qada siyasî ye, di heman demê de li ser ji nû ve avakirina saziyan, çand û ferasetan jî ye."

	 

	Werîşe Muradî li ser rola dirûşmeyan a di serhildanan de jî wiha nivîsand: "Her dirûşmeyek giyanek, demek û cîhek heye; ev jî, bi îdeolojiyek tê xwedîkirin û xwedî çarçoveyek dîrokî û civakî ye. Sloganên ku rastî û ezmûnên çîn, nijad, jin, gel û çandên bindest îfade dikin, sembolên berxwedanê, hêviyê û daxwaza jiyanek azad in. Ev slogan berhema dîrokê ne; di şiklê deng û axaftinê de, ku peyv wate dibînin û bi jiyanê re entegre dibin. Ew hêza jiyanê ya kesên ku dengê wan tê bêdengkirin an nayê bihîstin vediguhezînin."

	 

	Werîşe bal kişand ser "pêşengiya jinan" a vê tevgerê û wiha nivîsand: "Jinbûn ne mijarek bi tevahî biyolojîk e; jinbûn feraset, serweriya ehlaqî-siyasî û pêşengiya îdeolojîk e ku civakê ber bi rizgarî, hevkariyê û demokrasiyê ve dibe. Jinên ku zincîrên rolên ferzkirî dişkînin û ferasetek nîşan didin ku serdestiyê dike ber pirsê, li ser ji nû ve dabeşkirina hêzê û demokratîkkirina têkiliyan difikirin. Rizgariya jinan her gav bi rizgariya kolektîf re hevwate bûye."

	 

	Werîşe Mûradî, hewldana hikûmetê ya ku hewl dide vê serhildanê kêm bike û veguherîne ‘serhildanek demkî’, rexne kir û got: "Ev pirsgirêk ji kontrolkirina fezayê wêdetir diçe; em bi revîzyoneke bingehîn re rû bi rû ne. Cezayên mirinê û tepeserkirina dengên protestoyê ne tenê li dijî kesan in, di heman demê de li dijî heman feraseta ku ev sembol temsîl dikin jî ne. Ev ceza formeke sîstematîk a tolhildanê ne li dijî tevgerekê ku daxwaza ji nû ve fikirîna bingehîn a desthilatdariyê dike. Lê belê, ferasetek rizgarker bi têlan, hucreyan an cezayan nayê hilweşandin. Cezayên wiha, ne nîşana desthilatdariyê ne, lê belê qebûlkirina qelsiya rewatiyê û tirsa ji belavbûna ramanê ne."

	 

	Werîşe Muradî bal kişand ser bandora van tepeseriyan, bi taybetî li ser jinên girtî û got: "Tiştê ku li dijî jinên girtî tê kirin beşek ji projeya tolhildanê ye; ew tolhildanek li dijî jinan, jiyan û azadiyê ye û delîla bandora kûr a tevgerê ye. Ew dixwazin bi hevokan tevgera laşê civakî rawestînin; lê ew qet nikarin hişmendiya pêşeng a ku îlhama vê tevgerê daye, ji holê rakin. Heta ku pabendbûna bi raman û çalakiyê berdewam bike û pênaseyeke nû ya azadî û demokrasiyê were şopandin, her hevok dê giraniya vê rêyê zêde bike."

	 

	Ji ber vê yekê Werîşe Muradî destnîşan kir ku pêwîstiya parastina bîrdoziya "Jin, Jiyan, Azadî" heye û wê wekî "pêdiviyeke dîrokî" bi nav kir. Werîşe nivîsa xwe bi van gotinan bidawî kir: "Ev bîrdozî  girêdanek di navbera teoriyê û pratîka rojane de ye; ew rêyek e ji bo rêxistinkirin, perwerdehiya siyasî, avakirina saziyên demokratîk ên paralel, naskirina rola jinan a di serokatiya kolektîf de û ji nû ve avakirina aboriyê, çand û edaletê li ser bingeha rûmeta mirovan. Ez ji we dixwazim ku hûn vê salvegerê nekin serdemeke tenê şînê; wê veguherînin manîfestoyek jiyana azad. Name, not, civînên biçûk û mezin, lêkolînên teorîk û perwerdehiya nifşên nû hemû amûrên ku divê bi hev re werin bikaranîn in. Divê em nîşan bidin ku keşfkirina jinan ne xwestek e, bernameyek çalakiyê ye; bernameyek ku qada giştî diguherîne û jiyana wekhev gengaz dike."