ANKARA – DEM Parti Milletvekili Newroz Uysal, infazı ertelenen tutsak Ardıl Çeşme için Meclis’e soru önergesi vererek İHİK’e başvuruda bulundu. 

 

Erzincan Kadın Kapalı Cezaevi’nde bulunan hasta tutsak Ardıl Çeşme’nin infazı, İdare ve Gözlem Kurulu’nun (İGK) kararı ile 3 kez ertelendi.  İGK’nin kararına karşı, DEM Parti Şirnex Milletvekili Newroz Uysal, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un yanıtlaması istemiyle Meclis Başkanlığı’na soru önergesi verdi. Newroz Uysal ayrıca, konuyu İnsan Hakları İnceleme Komisyonu’na (İHİK) taşıdı. 

 

‘Keyfi ve ölçülemeyen yargıya dayalı’

 

Önergenin gerekçe kısmında şu ifadelere yer aldı: “Ardıl Çeşme hakkında Cezaevi İdare ve Gözlem Kurulu tarafından verilen infaz erteleme kararlarının, açık biçimde keyfi, çelişkili ve insan hakları ihlali niteliğinde olduğu yönünde ciddi iddialar bulunmaktadır. 15.11.2024 tarihinde tahliyesi beklenen hükümlünün infazı önce 09.05.2025 tarihine, ardından 29.04.2025 tarihli kurul kararıyla ‘yeniden değerlendirilmek üzere’ 31.10.2025 tarihine ertelenmiştir. Bu kararların gerekçelerinde kullanılan ifadeler nesnel olmaktan uzak, soyut ve yoruma açık niteliktedir. Örneğin; ‘kurum içi aramalarda zorlayıcı tutum’, ‘gelişim motivasyonunun orta düzeyde olması’, ‘zayıflayan aile ilişkilerini kuvvetlendirmemesi’ gibi gerekçeler, ölçülebilir ve denetlenebilir kriterlere dayanmadığı gibi kişisel yargılara dayalıdır. Ayrıca, hükümlünün suçunu kabul etmeyip masumiyetini savunması, ‘suça karşı farkındalık oluşmaması’ şeklinde değerlendirilerek infaz erteleme gerekçesi yapılmakta; bu da ifade özgürlüğü ve adil yargılanma hakkı açısından ihlal niteliği taşımaktadır. Özellikle, mahpusun kurs ve etkinliklere katılma yönündeki talebinin ‘kontenjan’ yetersizliği nedeniyle karşılanamadığı belirtilen kurul kararında, mahpusun ‘motivasyon düşüklüğü’ ile suçlanması ise kurul kararındaki içsel çelişkilerin başlıca örneğini oluşturmuştur.” 

 

Önergede Bakan Yılmaz Tunç’tan yanıtlaması istenen sorular şunlar: 

 

“*Erzincan Kadın Kapalı Cezaevi İdare ve Gözlem Kurulu tarafından Ardıl Çeşme hakkında verilen infaz erteleme kararlarının gerekçeleri hangi objektif ve denetlenebilir ölçütlere dayanmaktadır?

 

*Kurul kararında geçen ‘kurum içi aramalarda zorlayıcı tutum’, ‘gelişim motivasyonunun orta düzeyde olması’ gibi değerlendirmeler hangi bilimsel kriterlere dayanmaktadır? Bu tür ifadelerin içeriği nasıl standartlaştırılmaktadır?

 

* Kurs ve sosyal faaliyet kontenjanlarının yetersiz olması nedeniyle mahpusların taleplerinin karşılanamadığı durumlarda, bu eksiklik neden mahpus aleyhine gerekçe olarak kullanılmaktadır?

 

*Hükümlünün suçunu kabul etmemesi veya masumiyet iddiasını sürdürmesi, neden ‘suça karşı farkındalık oluşmaması’ biçiminde değerlendirilerek infaz erteleme gerekçesi yapılmaktadır? Bu yaklaşım, AİHS ve Anayasa'nın ifade özgürlüğü ve adil yargılanma hakkına aykırı değil midir?

 

*Cezaevi İdare ve Gözlem Kurulları tarafından belirlenen ‘yeniden değerlendirme’ tarihleri (3 ay, 6 ay, 1 yıl gibi) hangi yasal veya idari kritere dayanmaktadır? Bu sürelerin belirlenmesinde kullanılan standart bir sistem mevcut mudur?

 

*Kurul kararlarında kullanılan dil ve içerik açısından keyfilik ve çelişki iddiaları hakkında Bakanlığınızca herhangi bir denetim yapılmış mıdır?

 

*İdare ve Gözlem Kurullarının yapısı, işleyişi ve karar alma süreçleri hakkında Bakanlığınızca bugüne kadar yürütülmüş herhangi bir inceleme, düzenleme çalışması veya reform planı var mıdır?”